Spis treści
O ile jeszcze nieco ponad dwie dekady temu nieszczelności budynków i generowane przez nie nadmierne straty ciepła w sezonie grzewczym były czymś powszechnym, obecnie mamy do czynienia z odwrotnym problemem – budynki mogą być całkowicie szczelne, co właściwie uniemożliwia prawidłową wentylację. Konieczne więc stało się zapewnienie wymiany powietrza w inny sposób – jedną z mniej inwazyjnych, a zarazem skutecznych metod jest montaż nawiewników okiennych. Czym właściwie są te urządzenia i jak bardzo przyczyniają się do strat ciepła?
Czym właściwie jest nawiewnik okienny?
Nawiewniki to niewielkich rozmiarów urządzenia mechaniczne umożliwiające stały, kontrolowany przepływ powietrza bez konieczności otwierania okien. Wielkość dostarczanego do wnętrza strumienia świeżego powietrza może być regulowana ręcznie lub automatycznie (na podstawie wilgotności powietrza lub różnicy ciśnienia powietrza między wnętrzem pomieszczenia a zewnętrzem). Bez względu na stopień otwarcia, nawiewniki okienne nie powodują przeciągów. Mogą być instalowane w oknach z różnych materiałów – drewna, aluminium i tworzywa sztucznego.
Problem z wentylacją. Koniecznie przeczytaj ten artykuł!
Gdzie zakłada się nawiewniki?
Należy montować je w górnej części okna (w otworze w profilu, w przylgach między ramą a nadprożem lub na ramie – zależnie od rodzaju urządzenia) ok. 2 m nad podłogą – dzięki temu napływające powietrze spływając w dół, zdąży się ogrzać, a tym samym osoby przebywające w danym pomieszczeniu nie będą odczuwać chłodnych powiewów.
Jak zbudowane są nawiewniki?
Charakterystyczną cechą nawiewników okiennych jest prosta budowa – składają się właściwie z dwóch części: zewnętrznej czerpni i wewnętrznego regulatora. Przy prawidłowym montażu całkowicie zatrzymują owady i opady atmosferyczne. Warto również zaznaczyć, że mogą być wyposażone w filtry antysmogowe/antyalergiczne i tłumiki akustyczne, co znacznie zwiększa ich funkcjonalność i eliminuje główne niedogodności eksploatacyjne – docenią je zwłaszcza mieszkańcy miast i terenów przemysłowych.
W jakich budynkach powinny być montowane?
Nawiewniki powinny znaleźć się w każdym budynku wyposażonym w szczelne okna, który korzysta z wentylacji grawitacyjnej, mechanicznej wywiewnej lub hybrydowej (połączenie wentylacji mechanicznej wywiewnej i grawitacyjnej). Zapewnią w nich skuteczną wymianę powietrza, korygując przy tym nieprawidłowości w działaniu wentylacji.
Kiedy nie montować nawiewników?
Nawiewników nie należy montować, jeśli w danym budynku funkcjonuje wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna lub z odzyskiem ciepła (rekuperacyjna). Ze względu na komfort użytkownika nie powinno się ich także montować w łazienkach (niezależnie od rodzaju wentylacji).
Nawiewniki a straty ciepła
Nie ma się co oszukiwać – każda wentylacja powoduje pewne straty ciepła. Staje się to problemem właściwie jedynie w sytuacjach, gdy działa ona nadmiernie intensywnie – w przypadku wentylacji grawitacyjnej może się tak zdarzać przy dużych różnicach temperatur między powietrzem na zewnątrz a tym w domu. Montaż nawiewników okiennych (zwłaszcza ciśnieniowych lub hybrydowych) pozwala zapobiegać takim sytuacjom – przy dobrze dobranej ilości i prawidłowym rozmieszczeniu mogą stabilizować pracę systemu wentylacyjnego, zmniejszając ryzyko nadmiernej wentylacji budynku.
Ponadto założenie nawiewników eliminuje konieczność otwierania okna – szacuje się, że dzięki temu można zmniejszyć straty ciepła wynikające z konieczności zimowej wymiany powietrza w danym pomieszczeniu nawet o 30% (w porównaniu z regularnym wietrzeniem)! Poza tym nie wyziębiają one pomieszczeń i wpuszczają tylko taką ilość powietrza, jaka jest w danym momencie potrzebna (w przypadku modeli automatycznych).
Pod względem minimalizacji strat ciepła jedynym bardziej skutecznym rozwiązaniem jest zastosowanie rekuperacyjnego systemu wentylacyjnego (w domu pasywnym jest właściwie obowiązkowy). Jest to jednak zdecydowanie poważniejsze przedsięwzięcie, które pociąga za sobą spore koszty i może wymagać przebudowy systemu wentylacyjnego.
Dlaczego dopływ świeżego powietrza jest tak ważny?
Przesadne uszczelnianie domu w obawie przed stratami ciepła (w tym zaklejanie wlotów kanałów wentylacyjnych) może mieć poważne konsekwencje zarówno dla budynku, jak i osób stale w nim przebywających.
W sytuacji, gdy świeże powietrze nie napływa, już po kilku dniach pojawia się problem z wilgocią – zwłaszcza w kuchniach i łazienkach wilgotność powietrza bardzo szybko przekroczy zalecane 40-60%. W połączeniu z ogrzewaniem domu zimą stworzy to wręcz idealne warunki dla pleśni i grzybów. Ich zarodniki są częstą przyczyną alergii, a ich obecność na murach w połączeniu z ciągłym zawilgoceniem mogą z czasem uszkodzić sam budynek.
Kolejnym problemem związanym z niedostateczną wymianą powietrza jest spadek jego jakości – w niewietrzonych pomieszczeniach gromadzą się szkodliwe substancje. Oddychanie i spalanie paliw (np. gazu na kuchence) prowadzi do nagromadzania się dwutlenku węgla, a wiele powierzchni ulega utlenianiu (np. lakiery czy kleje), uwalniając szkodliwe substancje. W zbyt długo zalegającym powietrzu gromadzą się także zarazki, a zawartość tlenu stopniowo spada. Jest to szczególnie niebezpieczne w kuchniach i innych pomieszczeniach, w których spalane jest jakieś paliwo – zbyt mała ilość tlenu powoduje, że reakcja spalania nie przebiega prawidłowo i wytwarza się czad (tlenek węgla), czyli bezbarwny i bezwonny gaz, który może bardzo łatwo doprowadzić do śmierci.
Stałe przebywanie w pomieszczeniach z niskiej jakości powietrzem może prowadzić do rozwoju zespołu dolegliwości określanych mianem syndromu chorego budynku (SBS – sick building syndrome). Dotyka on przynajmniej 20-25% osób przebywających w takich pomieszczeniach. SBS objawia się zawrotami i bólami głowy, podrażnieniem oczu i błon śluzowych gardło-nosa, mdłościami, chronicznym przemęczeniem i omdleniami. Tego typu dolegliwości mogą się z czasem rozwinąć w znacznie poważniejsze schorzenia.
Wentylacja i straty ciepła – podsumowanie
Zapewnienie stałego napływu nowych porcji powietrza do pomieszczeń jest kluczowe dla zdrowia przebywających w nich stale osób oraz kondycji samego budynku. Dlatego też nie należy przesadnie uszczelniać budynków. Choć pewne straty energii cieplnej są nieuniknione, warto zadbać o ich minimalizowanie – ważne jednak, aby stosować do tego właściwe rozwiązania. Jednym z takich rozwiązań są nawiewniki w oknach – dzięki nim dom będzie stale zaopatrzony w świeże powietrze przy jednoczesnym ograniczeniu strat cieplnych do minimum.
