Dach najczęściej powstaje z drewna, które w naszej szerokości geograficznej stanowi skład lasów przemysłowych. Do budowy konstrukcji dachu wykorzystywane jest drewno z drzew iglastych. Służba leśna prowadzi intensywną hodowlę sosen i świerków. Są to, ze względów ekonomicznych najpopularniejsze gatunki drzewostanów, z których pozyskuje się drewno na więźbę dachową.
Z jakiego drewna wykonuje się konstrukcję dachu?
Wspomniane sosny i świerki mają najlepsze parametry wytrzymałościowe, które stawiają je na pierwszym miejscu listy najwartościowszych materiałów konstrukcyjnych.
Modrzew ze względów ekonomicznych jest rzadziej stosowany w budownictwie. Drewno modrzewiowe jest pod względem wytrzymałościowym najsolidniejsze z wymienionych, jednak jego twardość sprawia większe trudności w obróbce. Ma przy tym większą odporność na grzyby, pleśnie i szkodniki.
Sosna, choć jej pokrój sprawia, że drewno zawiera więcej sęków, jest giętka i z łatwością poddaje się impregnacji. W drewnie świerkowym odwrotnie niż w sosnowym sęki są mniejszych rozmiarów, jednak impregnacja drewna jest trudniejsza.
Najrzadziej stosowana do budowy domów jest jodła. Z wymienionych gatunków ma najmniejszą wytrzymałość konstrukcyjną i najniższą podatność na impregnację.
Jakie parametry jakościowe powinno mieć drewno na więźbę?
Tartaki unikają udzielania gwarancji na dostarczaną tarcicę, więc jeśli nie korzysta się z usług firmy oferującej prefabrykaty, należy upewnić się, co do jakości surowca przed uregulowaniem rachunku.
Oto najczęstsze widoczne wady drewna na więźbę:
- a) pęknięcia – naprężenia podczas wadliwego procesu suszenia mogą spowodować rozwarstwienia; jeśli pękniecie występuje w znacznej objętości kłody, a szczelina osiąga szerokość 2-3 mm, element jest zdyskwalifikowany jako konstrukcyjny;
- b) sęki – mogą się objawić jako:
– zagęszczenie sęków – nagromadzenie sęków na jednym elemencie może wykluczyć go z procesu konstrukcyjnego; jeśli na każdym metrze kwadratowym znajduje się do trzech defektów, tego materiału nie można zastosować; w praktyce, krokiew wysokości 200 mm i długości około 5 metrów posiadająca trzy węzły odrostów gałęzi powinna być wykluczona z zastosowania;
– sęk martwy – materiał odrostu staje się kruchy i wypada; po sęku pozostaje otwór; miejsce po sęku trzeba usunąć, a dla elementu znaleźć inne zastosowanie
– sęk przelotka – w elementach o mniejszych przekrojach sęk jest widoczny na dwóch przeciwległych płaszczyznach lub na sąsiadujących ze sobą;
- c) zakorki – są to wrosty kory w głąb drewna; taki element może posłużyć jedynie na opał;
- d) skręt włókien – zawiłość splotów włókien osłabia wytrzymałość elementu;
- e) huba – pomarańczowo-różowe zmiany w strukturze drewna świadczą o grzybie toczącym belkę.
Jak przygotowywany jest surowiec na więźbę dachową?
- a) sezonowanie drewna konstrukcyjnego – jest jednym z zabiegów przygotowujących drewniane bale do obróbki w tartaku. Drewno po wycince przechodzi proces wstępnego suszenia pod gołym niebem i w warunkach atmosferycznych panujących w zmieniających się porach roku;
- b) suszenie – polega na sukcesywnym pozbyciu się nadmiaru wody z coraz głębszych warstw drewna do zawartości poniżej 15%; stosuje się najczęściej trzy metody:
– sztaplowanie – po przetarciu, drewno jest układane w warstwy z przekładkami poprzecznymi w celu zapewnienia należytej wentylacji pomiędzy kolejnymi piętrami
– suszenie w pomieszczeniach zamkniętych, również z zastosowaniem kontroli klimatycznej
– komory vacuum z termoregulacją;
- c) docinanie – ten punkt przygotowania jest opcjonalny i zależy od zakresu oferty firmy przygotowującej tarcicę; można otrzymać elementy mające jeden wymiar i pogrupowane w partie przekrojowe; zaawansowane usługi obejmują docięcie podstawowych elementów na żądaną długość; najwyższym stopniem zaawansowania usługi jest prefabrykacja; wymaga koordynacji prac przygotowujących materiał ze ścisłymi wytycznymi projektowymi; efektem jest więźba dachowa gotowa do montażu jak modele z klocków znanej firmy; proces prefabrykacji ułatwia i przyspiesza prace na placu budowy
- d) impregnacja – ma za zadanie zabezpieczyć surowe i wysuszone drewno przed korozją biologiczną i otwartym ogniem;
degradacja biologiczna zachodzi w obecności drobnoustrojów penetrujących objętość drewna (grzyby, pleśnie i larwy owadów – spuszczel pospolity, kołatek domowy);
impregnacja przeciwogniowa zmienia strukturę powierzchniową drewna; mineralizacja włókien celulozy zapewnia niepalność;
w zależności od przeznaczonych nakładów stosuje się impregnację powierzchniową jedno lub wielowarstwową albo pełną impregnację drewna poprzez wielogodzinne zanurzanie detali w środku impregnującym;
- e) składowanie – jeśli wysuszone, przetarte i zaimpregnowane drewno nie trafi natychmiast pod dach domu, trzeba przygotować je do właściwego przechowania;
wbrew pozorom drewno jest materiałem dość delikatnym i łatwo zaprzepaścić wcześniejsze starania i nakłady przez niewłaściwe składowanie;
miejsce do składowania drewna nie powinno być zbyt nasłonecznione; od gruntu należy odizolować pierwszą warstwę podwyższeniem; każda następna warstwa oddzielona przekładką; przekładki na tyle gęsto, aby elementy nie krzywiły się i nie skręcały; posadowienie pryzmy wypoziomowane; wierzch pakietu przykryty materiałem nieprzemakalnym.
Materiały do artykułu dostarczył producent prefabrykowanej więźby dachowej, firma MGDachy: ul. Uczniowska 13, 03-112 Warszawa, tel: 500 200 660, email: [email protected], https://mgdachy.pl
